Ανθρώπινα τέρατα

Πριν μερικές μέρες έλαβα ένα e-mail από μία φίλη μου που περιείχε χαρακτηριστικές εικόνες και φωτογραφίες, οι οποίες κυκλοφόρησαν τον τελευταίο καιρό στο Internet και προκάλεσαν έναν μικρό πάταγο. Ορισμένες είχαν τραβηχτεί πρόσφατα και αφορούσαν τωρινές καταστάσεις, άλλες όμως ήταν παλαιότερες και αφορούσαν γεγονότα που συνέβησαν προ ετών. Στις τελευταίες ανήκει και η παρακάτω φωτογραφία. Μπορώ να πω ότι αυτή, μαζί με την πασίγνωστη φωτογραφία της Kim Phuc - τραβηγμένη στις 8 Ιουνίου του 1972 στον πόλεμο του Βιετνάμ, που δείχνει την εννιάχρονη τότε Kim να τρέχει ουρλιάζοντας να ξεφύγει από την κόλαση του βομβαρδισμένου με αμερικανικές ναπάλμ χωριού της, την ίδια στιγμή που το κορμί της έχει κατακρεουργηθεί και καεί σχεδόν ως το κόκαλο - είναι χαρακτηριστικές της ανθρώπινης κτηνωδίας και αποδεικνύουν το ότι, δυστυχώς, ένας τομέας στον οποίο διαπρέπει ο άνθρωπος, είναι το να κάνει άλλους ανθρώπους να υποφέρουν.

Η λεζάντα κάτω από την φωτογραφία λέει:

"Η φωτογραφία σε αυτό το e-mail, βραβευμένη με Pulitzer, τραβήχτηκε το 1994 κατά την διάρκεια του λιμού που χτύπησε τότε το Σουδάν. Απεικονίζεται ένα υποσιτισμένο παιδάκι που σέρνεται προς ένα campus διανομής τροφίμων του Ο.Η.Ε. το οποίο βρίσκεται ένα χιλιόμετρο μακριά.

Το όρνιο περιμένει τον θάνατο του παιδιού για να τραφεί μετά από το πτώμα του. Η εικόνα αυτή σόκαρε όλον τον κόσμο. Κανείς δεν ξέρει τί απέγινε τελικά το παιδάκι, συμπεριλαμβανομένου και του φωτογράφου Kevin Carter που έφυγε από την περιοχή με το που τράβηξε την φωτογραφία.

Τρεις μήνες αργότερα ο Carter αυτοκτόνησε λόγω κατάθλιψης."

Το ότι το όρνιο περιμένει ανυπόμονα τον θάνατο του παιδιού για να φάει, είναι σίγουρα συγκλονιστικό. Κι όμως κανείς δεν θα μπορούσε να κατηγορήσει αυτό. Το όρνιο είναι ένα πτωματοφάγο πουλί, οι διατροφικές του συνήθειες είναι αποτέλεσμα φυσικής επιλογής, και αυτό προφανώς επιλέγει να τρέφεται με ο,τιδήποτε ετοιμοθάνατο βρίσκεται μέσα στα όρια της περιοχής που δραστηριοποιείται - είτε αυτό είναι αντιλόπη, είτε λιοντάρι... είτε ένα ανθρώπινο παιδί. Αυτά τα οποία θα έπρεπε να μας γεμίζουν οργή είναι τα αδίστακτα εκείνα ανθρώπινα τέρατα που έφεραν το ανυπεράσπιστο αυτό πλάσμα σε αυτήν την μοίρα - να αποτελεί το υποψήφιο γεύμα ενός όρνιου.

Η Αφρική ήταν πάντα μια από τις πιο βασανισμένες ηπείρους. Αν και ήταν, σύμφωνα με τις τελευταίες ανθρωπολογικές μελέτες, το λίκνο της ανθρώπινης εξέλιξης πριν από 1,2 εκατομμύρια χρόνια περίπου, οι ακραίες κλιματολογικές της συνθήκες, η άγρια χλωρίδα και πανίδα της και οι απέραντες αφιλόξενες εκτάσεις της συντελούσαν πάντα στην δύσκολη επιβίωση των κατοίκων της. Παρ'όλ'αυτά, μετά από χιλιετίες προσαρμοστικότητας, οι φυλές της Αφρικής κατάφεραν να ζήσουν σε αρμονία με το αφιλόξενο περιβάλλον της. Ναι, ήταν σχετικά (ή πολύ) πρωτόγονοι. Ναι, κάποιες φυλές είχαν άγρια και πολλές φορές φρικαλέα έθιμα. Ναι, γίνονταν αιματηροί πόλεμοι μεταξύ των φυλών. Αλλά όλα αυτά, ήταν πλήρως εναρμονισμένα με τον τρόπο ζωής που είχαν ανενόχλητα αναπτύξει επί σειρά γενεών αυτοί οι άνθρωποι. Γι'αυτό άλλωστε και κατάφερναν πάντα να επιβιώνουν και να ζουν σύμφωνα με τις παραδόσεις τους.

Μετά όμως ήρθε ο λευκός δυτικός άνθρωπος, αυτό το αχόρταγο αρπακτικό. Εξαρχής οι πρώτοι εξερευνητές της Αφρικής δεν θεώρησαν τους Αφρικανούς ως ανθρώπινα πλάσματα. Για την ακρίβεια, δεν τους θεώρησαν καν ζώα. Με το πέρασμα των δεκαετιών, όλες οι μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις, όπως η Αγγλία, η Γαλλία, το Βέλγιο, η Ισπανία, η Ιταλία, η Πορτογαλία και η Γερμανία, χώρισαν την Αφρική σε προτεκτοράτα, σε ζώνες επιρροής, και άρχισαν την ανελέητη αφαίμαξή της για να αποκτήσουν όσα δεν μπορούσαν να προσφέρουν τα κουρασμένα ευρωπαϊκά εδάφη - πρώτες ύλες, μέταλλα, πολύτιμους λίθους (και ιδίως διαμάντια) και το κυριότερο όλων... σκλάβους. Το δουλεμπόριο ήταν για εκατοντάδες χρόνια η επικερδέστερη επιχείρηση των αποικιοκρατικών δυνάμεων. Σκλάβοι εξάγονταν για την Ευρώπη και την Αμερική, σε εμετικές συνθήκες υγιεινής και διαβίωσης. Η διάρκεια ζωής τους από την στιγμή που έφταναν στον προορισμό τους ήταν κατά κανόνα μικρή - χώρια που το φαινόμενο των μαζικών θανάτων κατά την διαμεσογειακή ή την υπερατλαντική μεταφορά τους, λόγω πείνας, δίψας, κακουχιών, ασθενειών και κακομεταχείρισης ήταν κάτι το συνηθισμένο. Και το ανατριχιαστικότερο ήταν ότι το γεγονός αυτό δεν απασχολούσε τους δουλεμπόρους τόσο για τις ανθρώπινες ζωές που χάνονταν αφειδώς, όσο για το τι απώλεια κερδών θα επέφερε στις αιματοβαμμένες τους τσέπες.

Το δουλεμπόριο σταμάτησε μόλις στα μέσα του 20ού αιώνα, μαζί με την αποδέσμευση και των τελευταίων αφρικανικών κρατών από την ευρωπαϊκή αποικιοκρατία. Μια αποδέσμευση όμως που έγινε μόνο επιφανειακά. Οι ζώνες επιρροής των διαφόρων trusts της Γηραιάς Ηπείρου είναι ακόμα πανίσχυρες, επικερδείς και - αν είναι δυνατόν - ακόμα πιο απάνθρωπες. Πώς όμως γίνεται αυτό; Πώς είναι δυνατόν να γίνουν πιο απάνθρωπες οι μέθοδοι εκμετάλλευσης της Αφρικής, την στιγμή που το καθ'αυτό δουλεμπόριο έχει απαγορευτεί;

Η απάντηση είναι πολύ απλή. Παρατηρώντας κανείς έναν χάρτη της Αφρικής θα δει ότι τα περισσότερα κράτη έχουν ευθύγραμμα σύνορα, λες και σχεδιάστηκαν με μολύβι και κάνονα. Και πράγματι, αυτό δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Οι Ευρωπαίοι δεν εγκατέλειψαν στην πραγματικότητα ποτέ τις ζώνες επιρροής τους - ίσα ίσα, κάθησαν ένα απογευματάκι οι μεγαλοκαρχαρίες, πίνοντας το τσαγάκι τους και καπνίζοντας τα ακριβά τους πούρα, και μοίρασαν μεταξύ τους τις εκτάσεις της Αφρικής λες και μοίραζαν χαρτιά για να αρχίσουν παρτίδα πόκερ. Μια παρτίδα στην οποία ο νικητής θα είχε το ζηλευτό προνόμιο να πλουτίσει πάνω σε νεκρά ανθρώπινα κορμιά.

Προφανώς η προηγούμενη εικόνα ήταν μεταφορική. Το μοίρασμα των αφρικανικών εδαφών δεν έγινε εν μια νυκτί, αλλά ήταν προϊόν μακροσκελών διπλωματικών διαβουλεύσεων ανάμεσα στις αποικιοκρατικές δυνάμεις. Το αποτέλεσμα όμως ήταν ένα και το αυτό. Με το να διαχωρίσουν έτσι άκριτα τα εδάφη, χωρίς να σκεφτούν καθόλου την αφρικανική τοπολογία και γεωδιαμόρφωση, και το χειρότερο, χωρίς να λάβουν υπόψη τις ενδεχομένως πανάρχαιες παραδοσιακές έχθρες μεταξύ διαφόρων αφρικανικών φυλών, κατάφεραν ίσως το σημαντικότερο πλήγμα σε αυτήν την πολυβασανισμένη ήπειρο - που δεν είναι άλλο από τις μαζικές σφαγές Αφρικανών από Αφρικανούς.

Όπως είπα, διάφορες φυλές της Αφρικής είχαν παραδοσιακές έχθρες από αμνημονεύτων χρόνων και διαμάχονταν για την γη, το νερό κ.λ.π. Όμως τις διαφορές αυτές τις κανόνιζαν από μόνοι τους με τον τρόπο τους - πολλές φορές ακατανόητο για τους λευκούς, αλλά πλήρως φυσιολογικό για τους ίδιους. Το να φτιάχνεις όμως ένα πλασματικό κράτος με τελείως άκυρα απαραβίαστα σύνορα και να υποχρεώνεις φυλές που είναι κόκκινο πανί η μία για την άλλη να μένουν στον ίδιο χώρο - αυτό είναι άλλο θέμα. Το αποτέλεσμα ήταν αναπόφευκτο. Αιματηροί εμφύλιοι πόλεμοι στην Νιγηρία και την Ζιμπάμπουε που μαίνονται, με σποραδικές διακοπές, ως τις μέρες μας. Η γενοκτονία της φυλής Τούτσι από την φυλή Χούτου πριν από 20 περίπου χρόνια στην Ρουάντα. Η τυραννική διακυβέρνηση του δικτάτορα Ίντι Αμίν Νταντά στην Ουγκάντα τις δεκαετίες του '60 και του '70 που είχε ως συνέπεια δεκάδες χιλιάδες νεκρούς. Μαζικές σφαγές στην Σομαλία. Ο κατάλογος είναι ατέλειωτος. Και όλα αυτά με το σιωπηλό σιγοντάρισμα των λευκών, που υποδαύλιζαν αυτές τις διαφορές και θησαύριζαν συνάπτοντας χρυσοφόρες εμπορικές συμφωνίες με τους εκάστοτε δικτατορίσκους ή ακόμα πουλώντας τεράστιες ποσότητες όπλων και ναρκωτικών - θλιβερότατο αποτέλεσμα αυτών των δοσοληψιών αποτέλεσε μεταξύ άλλων και η επιστράτευση χιλιάδων παιδιών στις χώρες της κεντρικής κυρίως Αφρικής και η μετατροπή τους σε gadoko, δηλαδή σε φανατισμένα παιδιά - δολοφόνους.

Έτσι φτάνουμε στην στιγμή της αλήθειας. Για το κέρδος της καπιταλιστικής αποικιοκρατικής μηχανής και μόνο, η Αφρικανοί υποφέρουν απο διαιωνίζουσες πολεμικές διαμάχες, από εκμετάλλευση της γης και των πόρων τους, από πρώτινως άγνωστες σε αυτούς ασθένειες (το AIDS που μαστίζει την νότια κυρίως Αφρική προήλθε από πειράματα των λευκών), από τον ρατσισμό στην ίδια τους την ήπειρο (το apartheid δεν υφίσταται πλέον, αλλά πόσο συχνά έχουμε ανεπίσημες εκδηλώσεις βίαιου και σκληρού ρατσισμού;), από εργατική εκμετάλλευση (ο θεσμός του δουλοπάροικου είναι ακόμα ανθηρός εντός της Αφρικής, με χιλιάδες εργάτες - σκλάβους και ιδίως παιδιά να δουλεύουν 15 ώρες το 24ωρο στα εργοστάσια οικονομικών κολοσσών από την Αμερική και την Ευρώπη  για ένα κομμάτι ψωμί), και, το χειρότερο όλων, από την πείνα. Όπως λέχθηκε και παραπάνω, ανέκαθεν οι Αφρικανοί είχαν να αντιμετωπίσουν δύσκολες συνθήκες διαβίωσης. Το ενδεχόμενο του λιμού υπήρχε και θα υπάρχει πάντα και χωρίς την συνδρομή των τυράννων. Το ζήτημα είναι όμως ότι παλαιότερα οφειλόταν στις κλιματολογικές συνθήκες, σε ενδεχόμενη καταστροφή των σοδειών και άλλους συναφείς λόγους που μπορούσαν μέχρι ενός σημείου να αντιμετωπίσουν οι αυτόχθονες με τους παραδοσιακούς γι'αυτούς τρόπους. Αλλά η πείνα που μαστίζει τώρα την Μαύρη Ήπειρο είναι άλλο πράγμα - οφείλεται στην εκμετάλλευση μέχρι στραγγίξεως, από τους πλουτοκράτορες, των αφρικανικών εδαφών, τόσο όσων αφορά τις καλλιέργειες, όσο και όσων αφορά το υπέδαφος. Ως εκ τούτου, είναι ένα νέο, τρομερό είδος λιμού που δεν αντιμετωπίζεται - οι άνθρωποι δεν έχουν να φάνε γιατί δεν τους αφήνουν.

Τα νούμερα είναι τρομακτικά - η πείνα είναι ο χειρότερος εφιάλτης της Αφρικής, με εκατομμύρια θύματα ανά τα χρόνια, ξεπερνώντας όλες τις άλλες αιτίες, ακόμα και το AIDS ή τις εμφύλιες συρράξεις. Σκηνές σαν την φωτογραφία παραπάνω είναι δυστυχώς ακόμα και στις μέρες μας καθημερινό - και συνηθισμένο! - φαινόμενο στην μεγαλύτερη έκταση της ηπείρου, με καμία σοβαρή ελπίδα να διαφαίνεται στον ορίζοντα για αντιμετώπισή του. Ο Ο.Η.Ε., η UNICEF, ο Ερυθρός Σταυρός, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα και διάφορες άλλες διεθνείς οργανώσεις κάνουν ό,τι μπορούν αλλά οι προσπάθειές τους έχουν μικρής έκτασης αποτέλεσμα ή είναι τελείως ατελέσφορες - άλλωστε, τα ανθρώπινα τέρατα αρέσκονται στο να κρατάνε σε κατάσταση υποσιτισμού όλους αυτούς τους ανθρώπους, ώστε μετά όταν τους πάρουν για φτηνό εργατικό δυναμικό στα εργοστάσια - κολάσεις τους, οι δύστυχοι όχι μόνο να μην παραπονιούνται για τις άθλιες συνθήκες εργασίας τους, αλλά επιπλέον να λένε κι ευχαριστώ που τους δόθηκε η ευκαιρία να δουλέψουν για να κερδίσουν ένα πενιχρό ξεροκόμματο για να φάνε. Είναι σαδιστικό από όποια άποψη και να το δει κάποιος.
Αυτό κατάφερε ο δυτικός άνθρωπος. Μετέτρεψε εαυτόν σε τέρας, με πλήρη επίγνωση και μάλλον απόλαυση της μετατροπής αυτής.
Κλείνω με μια εικόνα. Είναι γνωστό ότι αρκετά κράτη της Αφρικής είναι χριστιανικά, λόγω της διδασκαλίας ιεραποστολών που επί σειρά ετών δραστηριοποιούνται εκεί. Το ζήτημα είναι ότι ενώ ο Χριστός απεικονίζεται στην αφρικανική τεχνοτροπία είτε με λευκό, όπως συνηθίζεται στον υπόλοιπο κόσμο, είτε με μαύρο δέρμα (λογικό είναι να έχει παραλλαχτεί ελαφρώς η αγιογραφική τεχνοτροπία από τους αφρικανούς αγιογράφους), εν τούτοις ο διάβολος απεικονίζεται πάντα με λευκό δέρμα.
Οι άνθρωποι ξέρουν ποιός τους έχει σύρει στην κόλαση που ζουν.