Το Ξυράφι του Occam

Ένα κάποιο απόγευμα ενός κάποιου Σεπτέμβρη του 14ου αιώνα, ο Άγγλος φιλόσοφος της λογικής και Φραγκισκανός μοναχός William of Ockham (ήταν συνήθεια της εποχής να ακολουθεί το όνομα επιφανών ανδρών, φιλοσόφων, εκκλησιαστικών αρχόντων και λοιπών celebrities του τότε, η ονομασία της περιοχής στην οποία διέμεναν ή δραστηριοποιούνταν) είχε μια επιφοίτηση. Μια φαεινή ιδέα την οποία μετουσίωσε σε αξίωμα κι έπειτα διετύπωσε στην πιο γαμάουα και in γλώσσα εκείνης της περιόδου (ιδίως για τους αντιπροσώπους του δυτικού κλήρου, είτε καθολικούς, είτε προτεστάντες, είτε αγγλικανούς είτε οποιουσδήποτε άλλους), που ήταν τα λατινικά: "Pluralitas non est ponenda sine necessitate".

Στην απλούστερή της διατύπωση και μεταφορά της στα ελληνικά, η αρχή αυτή μεταφράζεται ως εξής: "Κανείς δεν θα πρέπει να προβαίνει σε περισσότερες εικασίες για τον σκοπό, τον λόγο ή την ορθότητα μιας πράξης, μιας συνθήκης, ενός γεγονότος ή ενός αντικειμένου από όσες είναι απαραίτητες". Αλλιώς μπορεί να διαβαστεί ως "η απλούστερη λύση ή πιθανότητα που εμφανίζεται πάνω σε κάποιο θέμα είναι συνήθως η σωστή", αν και κριτικάροντας αυτήν την διατύπωση μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι ισχύει κυρίως για την επιλογή μεταξύ δύο και μόνο πιθανοτήτων, αφού η συμμετοχή και τρίτης, τέταρτης κ.ο.κ. πιθανότητας αυξάνει παραγοντικά τους πιθανούς συνδυασμούς των συνθηκών που θα επηρεάσουν το εκάστοτε τελικό αποτέλεσμα (προσφιλέστερες θεωρίες για την πιθανολογική  προσέγγιση αυτών των θεμάτων μπορεί κανείς να βρει στην θεωρία των παιγνίων, στα μαθηματικά των πιθανοτήτων ή - τραβηγμένα - στην γενίκευση, πέραν του χώρου της Φυσικής, της αρχής της απροσδιοριστίας). Αυτό το αξίωμα, το οποίο καθιερώθηκε ως επιστημονική αρχή κι έγινε ευρύτερα γνωστό ως το Ξυράφι του Ockham (με την έννοια ότι "κόβει" τις περιττές πιθανότητες), αποτελεί την βάση της μεθοδολογικής απαγωγής και αποκαλείται επίσης αρχή της οικονομίας. Προφανώς εννοεί της οικονομίας στον λογισμό και την πνευματική εργασία προκειμένου ο καθένας να κατευθύνει τον νου του σε σκέψεις και πιθανότητες που πραγματικά προσφέρουν κάτι και μπορούν εν τέλει να περιγράψουν ικανοποιητικά αυτό που είναι επιθυμητό να περιγραφεί, παρά να γίνεται άσκοπη σπατάλη φαιάς ουσίας σε ανούσιες και ατέρμονες νοητικές αναζητήσεις (η εικόνα στην αρχή του κειμένου αποτελεί μια πλακατζίδικη διατύπωση αυτού του σκεπτικού, αφού parsimonious σημαίνει χοντρικά "τσιγγούνικος").

Το Ξυράφι του Ockham (γράφεται και ξυράφι του Occam) υποστηρίχθηκε αλλά και πολεμήθηκε ανά τους αιώνες και μέχρι την εποχή μας, κι έχει διαπιστωθεί η καταλληλότητα ή ακαταλληλότητα του ως τρόπου σκέψης και αντιμετώπισης των πραγμάτων σε διάφορους τομείς. Περισσότερα για αυτό δεν θα γράψω, μπορείτε να διαβάσετε πληρέστερα και συγκεντρωτικότερα στοιχεία εδώ. Εν τούτοις όμως, αν και η ισχύς του αποδείχτηκε ανεπαρκής σε συγκεκριμένους τομείς της φιλοσοφίας και των επιστημών, με διάφορα μυαλά όπως ο Immanuel Cant να διατυπώνουν τα αντίστοιχα  "αντιξυράφια", εύκολα διαπιστώνει κανείς ότι το Ξυράφι μπορεί μια χαρά να ερμηνεύσει, να περιγράψει και να καταδείξει το προφανές καθημερινών καταστάσεων, γεγονότων και πιθανοτήτων.

Και εδώ ήρθε η ώρα να μιλήσουμε για το εθνικό εκπαιδευτικό μας σύστημα.

Ε;!; Τί στον διάολα; Τι σχέση έχει η προηγούμενη φριχτά δομημένη μικροπραγματεία πάνω στο Ξυράφι του Ockham με το εκπαιδευτικό σύστημα των απογόνων του Δημόκριτου και του Επίκουρου, που άμα ο ίδιος το έβλεπε και καταλάβαινε, θα τα παρατούσε όλα από την απόγνωσή του και θα πήγαινε να κάνει τον κομμωτή του Πλάτωνα; Και γιατί ρε Dimos επιλέγεις να γράψεις κάτι για το οποίο έχουν σπαταληθεί ΤΟΝΟΙ μελάνης και ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΩΡΕΣ καψίματος μπροστά από πιξελιασμένες οθόνες και από ΑΝΑΡΙΘΜΗΤΟΥΣ ανθρώπους την τελευταία 25ετία και βάλε; Τί παραπάνω έχεις να πεις εσύ που δεν έχει ήδη ειπωθεί;

Στις τελευταίες δύο ερωτήσεις απαντώ τα εξής:

α) Γιατί ανήκω σε μια ομάδα θηλαστικών, τα πρωτεύοντα, που είναι παράδοξα συγγενικά στο γονιδίωμά τους με τα μηρυκαστικά, οπότε από καιρού εις καιρών μου έρχεται να αναμασάω και να αναμασάω, κι ας μην έχω πρόλοβο πριν το στομάχι μου.

β) Γιατί ανήκω σε έναν λαό που είναι μεν ικανός για τα καλύτερα, αλλά μπορεί και να κάθεται με τις ώρες μέσα στα ίδια του τα κόπρανα και να τα μυρίζει.

γ) Γιατί είμαι ενεργό μέλος αυτού του συστήματος, όντας φοιτητής, και τρώω κάθε μέρα στην μάπα του κόσμου τις μαλακίες και παραξενιές.

δ) Γιατί λόγω εξεταστικής το μυαλό μου καίγεται σιγά σιγά και πρέπει μάλλον με το πέρας αυτής να του κάνω επανεκκίνηση προκειμένου να μπορέσω να σκεφτώ πιο πρωτότυπα και πιασάρικα θέματα.

ε) Γιατί έτσι γουστάρω.

Αφού ξεκαθαρίστηκε αυτό, ας προχωρήσουμε στον πυρήνα αυτού του συνοθυλεύματος σκέψεων: τί σχέση έχει η α λα Ockham αντιμετώπιση των πραγμάτων με το εκπαιδευτικό μας σύστημα;

Πράγματι, πιστεύω ότι ακόμα και τα γελάδια θα κουράζονταν άμα άρχιζα να αραδιάζω χιλιοειπώμενες - ιδωμένες - ακουσμένες - διατυπωμένες - αναλυμένες σκέψεις. Για αυτό θα περιοριστώ στο να κοιτάξω από την σκοπιά του το Ξυραφιού του Ockham διάφορα θέματα που πέφτουν χρόνια τώρα επί τάπητος αλλά στην ουσία δεν λύνονται ποτέ, θέματα που ίσως φανούν κοινότοπα στον/ην μέσο/η αναγνώστη/τρια αλλά που εν πάσει περιπτώσει μου ήρθε η διάθεση να σχολιάσω.

1ον: τα "κολέγια" και τα παραρτήματα ξένων πανεπιστημίων

Στο εξωτερικό υπάρχουν φημισμένα πανεπιστήμια τα οποία απολαμβάνουν την διεθνή αναγνώριση για το εύρος, την ποιότητα και το κύρος των παρεχόμενων από αυτά γνώσεων και προγραμμάτων σπουδών. Παράλληλα εφαρμόζουν μια συχνά δυσβάσταχτη αυστηρότητα στην αξιολόγηση των φοιτητών τους, με την οποία είμαι ΠΡΟΦΑΝΩΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΦΑΝΩΣ ΑΝΤΙΘΕΤΟΣ, αλλά που αν μη τί άλλο δείχνει ότι οι άνθρωποι δεν παίζουν και αντιμετωπίζουν τα πράγματα με μια δική τους αντίληψη περί συνέπειας. Υπάρχουν όμως και άλλα πανεπιστήμια, τοπικά, που εξυπηρετούν τις ανάγκες των εκάστοτε κατοίκων που ζουν πέριξ ή και όχι μόνο κι έχουν την ανάλογη δυναμικότητα (η Αγγλία για παράδειγμα έχει τέτοια πανεπιστήμια ή κολέγια σε κάθε πόλη, κομητεία, ραχούλα και δασάκι που μπορεί να φανταστεί ανθρώπινο ον). Δεν λέω, καλά και χρυσά είναι και αυτά τα πανεπιστήμια, με ενδεχομένως λαμπρή εξειδίκευση σε κάποιο τομέα που τους εξασφαλίζει μια σχετική αναγνωρισιμότητα.

Σχετική.

Έχει όμως παρατηρηθεί τα τελευταία χρόνια το εξής. Όόόόόόόόόόόόλα τα πανεπιστήμια που βρίσκονται στην μισή υφήλιο ανακάλυψαν ξαφνικά την Ψαροκώσταινα, διαπίστωσαν την τιτανοτεράστια έλλειψή της σε φορείς και φορίσκους Ανώτατης Εκπαίδευσης και αποφάσισαν να ανοίξουν τα παραρτήματά τους εδώ, τα οποία μετά διαφημίζουν και διατυμπανίζουν στο ένα τρίτο των διαφημίσεων που μας ταλαιπωρούν μέσω των οπτικοακουστικών Μέσων και του Internet. "Πανεπιστήμια", "κολέγια" και "ανώτατες σχολές" της Μ. Βρετανίας, των Ηνωμένων Πολιτειών, της Γαλλίας, της Γερμανίας, του Πλούτωνα, του Γαλαξία της Ανδρομέδας κ.ά. που προηγουμένως δεν τα ήξερε ούτε η μάνα τους (το ξαναλέω - δεν μιλάω για τα παγκοσμίως γνωστά και φημισμένα πανεπιστήμια και κολέγια), νοικιάζουν χώρους με μέγεθος όχι μεγαλύτερο από το διαμέρισμά μου, τους βαφτίζουν "πανεπιστημιακούς εκπαιδευτικούς χώρους" και παρά την τεράστια έλλειψη της απαραίτητης υλικοτεχνικής υποδομής και εξοπλισμού, της εκτεταμένης βιβλιογραφίας, των διαπιστευμένων από φορείς που ξέρει κι εμπιστεύεται ο κόσμος διδακτικών μεθόδων (μιλάμε για ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΠΙΣΤΕΥΣΗ, όχι ό,τι να'ναι) και ενός κάποιου έμπειρου και συνειδητοποιημένου διδακτικού προσωπικού, χορηγούν "πτυχία" μετά από 2ετή ή 3ετή φοίτηση που επιδιώκουν να είναι εφάμιλλης αξίας με τα πτυχία που προκύπτουν από 5ετή ή 4ετή φοίτηση σε Α.Ε.Ι. ή  Τ.Ε.Ι. (συγγνώμη - Α.Τ.Ε.Ι.). Προφανώς η φοίτηση σε αυτά τα "κολέγια" είναι επί ΑΔΡΟΤΑΤΗ πληρωμή.

Πιθανότητα πρώτη

Ξεπερνώντας τις παραπάνω ανυπέρβλητες δυσκολίες, τα παραρτήματα αυτά προσφέρουν υψηλού επιπέδου γνώσεις, παράλληλα με κατατοπιστική και σύγχρονη πρακτική εξάσκηση, για όλες σχεδόν τις ειδικότητες και επαγγέλματα (όπως άλλωστε τα ίδια υποστηρίζουν), είτε πρόκειται για  την τέχνη της ζαμπονοκοπτικής, είτε για μεθόδους προσομείωσης της διαταραχής λόγω μαύρων τρυπών του τετραδιαστατικού συνεχούς μέσα σε ένα μπουκάλι ΕΨΑ. 

Πιθανότητα δεύτερη

Διάφοροι αετονύχηδες, ξένοι σε συνεργασία με ντόπιους (εμείς είμαστε χειρότερα κουμάσια), βρήκαν σε μια χώρα που παραπαίει χρόνια τώρα μέσα στην αμάθεια, τον σταρχιδισμό, τον ωχαδελφισμό και την έλλειψη παιδείας πρόσφορο έδαφος για να πλουτίσουν. Άσχετα με το τί επίπεδο γνώσεων παρέχουν τα αντίστοιχα μητρικά παραρτήματα του εξωτερικού (που καμιά φορά είναι δυσεύρετα ή ακόμα και - ώ, τι έκπληξις! - ανύπαρκτα), τα εγχώρια, έχοντας ως πρόσχημα ένα δήθεν ισχυρό πτυχίο που είναι στην ουσία πιο άχρηστο και από χρησιμοποιημένο κωλόχαρτο, τα αρπάζουν χοντρά. Και τα αρπάζουν: α) από εκείνους που έχουν μεν το βαλάντι, αλλά όχι την όρεξη να κάτσουν να ασχοληθούν με κάποιο αντικείμενο, να διαβάσουν, να μάθουν, να σπουδάσουν ή να μάθουν εμπειρικά το ο,τιδήποτε και έχουν ως hobbies την συλλογή εισοδήματος και αμάθειας. Αυτοί λοιπόν, μπορούν τώρα πολύ εύκολα να αγοράσουν όποιο πτυχιάκι γουστάρουν, σε τιμή που τσούζει αλλά τους αρέσει, έτσι ώστε να αποκτήσουν ένα κάποιο αντίκρισμα στην ίδια τους την ανία και ένα πρόσχημα να κοκορεύονται στους ομοίους τους. Προφανώς δεν θα εξασκήσουν ΠΟΤΕ αυτό που "διδάχθηκαν", ή κι αν προσπαθήσουν να το κάνουν, θα διαπιστώσουν την παντελή ασχετοσύνη τους και θα τα παρατήσουν προτιμώντας να πάνε για καφέ στο Roof Garden, και β) από εκείνους που δεν τους τρέχει από τα μπατζάκια μεν, αλλά έχουν φάει τόσο κουτόχορτο και προπαγάνδα δε που νομίζουν ότι ό,τι είναι του εξωτερικού είναι και καλύτερο (α ρε Πανούση, τα είχες πει αυτά πριν χρόνια γαμώ το φελέκι μου). Έτσι είναι πλήρως διατεθειμένοι να πεινάσουν για να σπουδάσουν οι ίδιοι ή για να στείλουν τα παιδιά τους σε ένα τέτοιο "κολέγιο", πληρώνοντας το βάρος τους σε χρυσάφι.

Και οι δύο κατηγορίες πρήζουν τα ούμπαλα εμάς των υπολοίπων για την αξία των "πτυχίων" τους και τα ισότιμα εργασιακά τους δικαιώματα, ξέροντας όμως κατά βάθος ότι δεν τους παίρνει με αποτέλεσμα να το βουλώνουν μετά από λίγο. Το πράγμα είναι ελεεινό όπως και να το δεις. Βέβαια, χειρότερα θύματα είναι αυτοί της δεύτερης κατηγορίας, οι οποίοι σε τελική ανάλυση δεν φταίνε οι ίδιοι αλλά η πουτάνα κοινωνία που τους εμφύσησε και τους γαλούχησε με αυτήν την τιποτένια μισαλλοδοξία, αλλά το αποτέλεσμα είναι απαρεγκλίτως, σε όλες τις περιπτώσεις, το ίδιο: αστήριχτο, αβάσιμο, χωρίς λογική, νόημα και ουσία ΠΡΗΞΙΜΟ!

Ποια πιθανότητα επιλέγει ως απλούστερη, λογικότερη και άρα σωστή ο θείος Ockham;

Έλα ντε;

2ον: οι διττές σχολές σε Α.Ε.Ι., Α.Τ.Ε.Ι. και Ι.Ε.Κ. και τα αντίστοιχα εργασιακά δικαιώματα
INTERMISSION! Προς αποφυγή παρεξηγήσεων. Αναγνωρίζω την χρησιμότητα των σχολών των Α.Τ.Ε.Ι. και των Ι.Ε.Κ., ή εν πάσει περιπτώσει των περισσοτέρων από αυτές. Σε τελική ανάλυση, ενδέχεται σε κάποια φάση να φανεί πολύ πιο χρήσιμος στην κοινωνία ένας οδοντοτεχνίτης παρά ένας (μέλλων) Πολιτικός Μηχανικός σαν και του λόγου μου. Η κριτική μου εδώ δεν εστιάζεται στα παιδιά που σπουδάζουν σε Α.Τ.Ε.Ι. ή Ι.Ε.Κ. και καλά κάνουν, άλλωστε πολλοί από τους καλύτερούς μου φίλους και φίλες ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία. Εστιάζεται στην αντίληψη περί ισότητας και ανισότητας των διδασκόμενων αντικειμένων και των εργασιακών δικαιωμάτων.

Το φαινόμενο του να υπάρχουν σε Α.Τ.Ε.Ι. σχολές στις οποίες διδάσκεται ένα μέρος του αντικειμένου από αντίστοιχες συγκεντρωτικές σχολές των Α.Ε.Ι. έχει διογκωθεί τα τελευταία χρόνια. Μάλιστα έχει προστεθεί και μία ακόμα παράμετρος, τα Ι.Ε.Κ. Ενώ υπάρχουν σχολές κι επιστημονικά αντικέιμενα που λαμβάνουν χώρα αποκλειστικά και μόνο σε μία από τις κατηγορίες αυτών των ιδρυμάτων, όπως το Μαθηματικό (μόνο Α.Ε.Ι.), η Λογοθεραπεία (μόνο Α.Τ.Ε.Ι.) ή εξειδικευμένα η μουσική τεχνολογία και παραγωγή (μόνο Ι.Ε.Κ.), υπάρχει ταυτόχρονα κι ένα πλήθος σχολών σε Α.Τ.Ε.Ι. και Ι.Ε.Κ. που απομονώνουν ένα γνωστικό αντικείμενο από τις αντίστοιχες ανώτατες σχολές και διδάσκουν αποκλειστικά εκείνο. Σχολές που προκύπτουν από την γενικότερη επιστήμη του οικονομολόγου (π.χ. Λογιστική), του γιατρού (π.χ. Ιατρικά Εργαστήρια), του γεωπόνου (π.χ. Τεχνικοί Ζωικής ή Φυτικής Παραγωγής), του πληροφορικάριου (πολλές σχολές που ασχολούνται με διάφορες προγραμματιστικές γλώσσες ή με τον κόσμο του Internet) και πέρα και πάνω από όλα, εκατομμύρια πολυτεχνικοειδείς σχολές (π.χ. Μηχανικοί Δομικών Έργων, Μηχανικοί Έργων Υποδομής, Τεχνικοί Εργοδηγοί που προκύπτουν από τους Πολιτικούς Μηχανικούς, Μηχανικοί 'Εργων Κτηματογράφισης, Χειριστές Γεωδαιτικών Μηχανημάτων, Τεχνικοί Συστημάτων G.P.S. που προκύπτουν από τους Τοπογράφους, Τεχνικοί Αυτοματισμού, Τεχνικοί Ρομποτικής, Τεχνικοί Συντήρησης Hardware που προκύπτουν από τους Μηχανολόγους και/ή τους Ηλεκτρολόγους Μηχανικούς και πάει λέγοντας). Κι ενώ το πρόγραμμα σπουδών ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΚΑΜΙΑ ΣΧΕΣΗ μεταξύ των σχολών των Α.Ε.Ι. και των αντίστοιχων "παιδιών" τους, ούτε σε βαρύτητα, ούτε σε δυσκολία, ούτε σε βάθος, ούτε σε ευρύτητα, ούτε σε πεδίο εφαρμογής, ούτε σε δυνατότητα εξέλιξης και μελλοντικής αναβάθμισης, ούτε σε υπόβαθρο, ούτε και σε διάρκεια και η καραμέλα "οι Α.Ε.Ι.τζήδες είναι θεωρητικοί ενώ οι υπόλοιποι της πράξης  και άρα χρησιμότεροι" που μας ζαλίζει τα αυτιά εδώ και χρόνια αρχίζει ήδη να φθίνει, έγινε τα τελευταία χρόνια μια μεγάλη προσπάθεια και σχεδόν επετεύχθη η εξίσωση των πτυχίων και των εργασιακών δικαιωμάτων (όχι των μισθών), κυρίως στον τομέα των πολυτεχνικών και πολυτεχνικοειδών σχολών - που πονάει κιόλας ιδιαίτερα εμένα - και παρά τις σοβαρότατες αντιδράσεις από μεριάς του Τ.Ε.Ε.
Πιθανότητα πρώτη
Τα πτυχία είναι πράγματι ισοδύναμα, παρά τις τεράστιες διαφορές και ελλείψεις μεταξύ των προγραμμάτων σπουδών. Μάλιστα, η τάση για την εξίσωση αυτή θα έπρεπε να ξεφύγει και από τα στενά πλαίσια των πολυτεχνικών και λοιπών παρελκόμενων σχολών, π.χ. γιατί και οι Τεχνικοί των Ιατρικών Εργαστηρίων να μην εξισωθούν με τους γιατρούς; Αφού και οι μεν και οι δε έχουν το μάθημα Ανατομία 1. Βέβαια οι γιατροί έχουν και Ανατομία 2 και 3, αλλά who gives a fuck; Άντε τώρα. Ας μην το ψειρίζουμε. Ας εξισωθούν τα πάντα, πτυχία, εργασιακά δικαιώματα, μισθοί. Χαρές που θα κάνουν τα γιατρουδάκια που σπουδάζουν πάνω από 10 χρόνια μαζί με την ειδίκευση και το Αγροτικό!
Πιθανότητα δεύτερη
Τα πτυχία πράγματι δεν είναι ισοδύναμα και δεν μπορούν να εξισωθούν, ούτε βεβαίως και στην μετέπειτα αγορά εργασίας δεν γίνεται να εξισωθούν τα εργασιακά δικαιώματα, οι θέσεις και οι μισθοί. Οι τελευταίοι βέβαια, κι αν όλα τα άλλα εξισωθούν, θα παραμείνουν πάλι ανόμοιοι, αφού η όλη ιστορία με την περίφημη αυτή εξίσωση έγινε και γίνεται για να δημιουργηθούν εργαζόμενοι δύο, τριών και τεσσάρων ταχυτήτων. Εξηγούμαι χρησιμοποιώντας ένα παράδειγμα από τον πολυτεχνικό τομέα και πάλι.
Ένας τελειόφοιτος Δομικών Έργων ή Έργων Υποδομής θα μπορεί να χρησιμοποιεί κάποια προγράμματα για συγκεκριμένες εφαρμογές (εξειδίκευση σε έργα όπως οι γέφυρες και κατοικίες με συγκεκριμένο αριθμό ορόφων, δύο ή τριών αν θυμάμαι καλά), έχοντας το ανάλογο πενιχρό σε σχέση με έναν Πολιτικό Μηχανικό επίπεδο γνώσεων. Το γνωστό επιχείρημα που ακούγεται είναι ότι οι Πολιτικοί Μηχανικοί είναι "θεωρητικοί" και για "έρευνα μόνο" ενώ η άλλη έχουν πρακτική εμπειρία και "έτοιμοι για δουλειά". FAIL! Αν και αναγνωρίζω (προφανέστατα) τις ελλείψεις και στα προγράμματα σπουδών των Α.Ε.Ι., θα κάνω το παραπάνω επιχείρημα κρέας λέγοντας τα εξής:
- Στα Α.Ε.Ι. Πολυτεχνεία, ή τουλάχιστον σε αυτό του Α.Π.Θ. που φοιτώ εγώ, ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΞΑΣΚΗΣΗ. Πρώτον, υφίσταται το παγκόσμιο διαπανεπιστημιακό πρόγραμμα IAESTE που στέλνει φοιτητές Μηχανικούς (κυρίως μεγαλυτέρων ετών), κι εφόσον αυτοί το επιλέξουν, για να ΔΟΥΛΕΨΟΥΝ ΚΑΝΟΝΙΚΟΤΑΤΑ σε γραφεία του εξωτερικού για έναν ή δύο μήνες - είναι δηλαδή σαν ένα ERASMUS αποκλειστικά για φοιτητές Μηχανικούς, μόνο που εδώ πέφτει όντως δουλειά. Δεύτερον, ΜΑΘΑΙΝΟΥΜΕ ΚΙ ΕΜΕΙΣ λογισμικά που χρησιμοποιούνται σε εφαρμογές, όπως και οι άλλοι. Τρίτον, ΕΧΟΥΜΕ ΚΙ ΕΜΕΙΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ, αλλιώς τι σκατά Μηχανικοί θα ήμασταν; Τέταρτον, οι διπλωματικές μας είναι υψηλού επιπέδου και οι περισσότερες δεν περιλαμβάνουν μόνο έρευνα σε εργαστήρια αλλά και δουλειά σε πραγματικές κατασκευές. Πέμπτον, λίγοι είναι αυτοί που τελειώνουν το Πολυτεχνείο και δεν έχουν περάσει καιρό ή ενδεχομένως έχουν δουλέψει και παρακολουθήσει εργασίες σε εργοτάξια, όπως άλλωστε έχει κάνει και εξακολουθεί να κάνει ο οικοδεσπότης σας.
- Όπως προείπα, τα παιδιά στα Α.Τ.Ε.Ι. ή στα Ι.Ε.Κ. μαθαίνουν, χωρίς να φταίνε αυτά, μόνο κάποιες μηχανιστικές εφαρμογές και κάποιες διαδικασίες με ένα minimum θεωρητικό υπόβαθρο. Μα το να είσαι Μηχανικός δεν σημαίνει να πατάς κουμπάκια και να βγάζεις νουμεράκια μόνο. Σημαίνει και κατανόηση, ερμηνεία και ενδεχόμενη αλλαγή αυτών των αποτελεσμάτων αν το απαιτήσουν λόγοι οικονομικοί, κανονιστικοί ή εφαρμογής. Κι εδώ είναι η τεράστια η αδυναμία τους αλλά και η πλάνη τους. Αγαπητοί μου, άμα δεν ξέρετε σε βάθος βασικές αρχές Στατικής και Μηχανικής των Υλικών, τι σκατά μοντέλο θα δώσετε στο λογισμικό για να σας το λύσει έπειτα; Ε; Για πείτε; Πώς θα εμπιστευτώ μετά εγώ μια μελέτη, που αν και άψογα λυμένη, έχει εξ αρχής λάθος στην μοντελοποίηση; Και αν το πρόγραμμα, επειδή είναι κάτι άνιωθο που δουλεύει απλά τις μεταβλητές του, σας βγάλει σε μια κολώνα 50x50 έναν διαμήκη οπλισμό 18Φ20, το οποίο προφανώς δεν κατασκευάζεται γιατί δεν θα χωράει να περάσει από τα διάκενα ούτε καν το χέρι του μάστορα, πώς θα κινηθείτε έπειτα; Θα ξέρετε ποιά σίδερα θα πρέπει να καταργήσετε, χωρίς να πέσει όμως το κτίριο; Σημασία δεν έχει να χρησιμοποιείς ένα πρόγραμμα, αυτό το κάνει ο καθένας, λες και το πρόγραμμα είναι video game. Σημασία έχει να το αξιοποιείς. Και, τέλος, άμα απαρχαιωθεί το μενού το προγραμμάτων που μάθατε να δουλεύετε κι έρθει κάτι άλλο; Τί θα κάνετε τότε; Ξεκολλήστε παιδιά. Την Αντοχή των Υλικών που κάνετε στο τρίτο έτος εγώ την έκανα στο δεύτερο εξάμηνο. Επίσης, τώρα στο τελευταίο έτος παρακολουθώ μαθήματα που μας μαθαίνουν γλώσσες προγραμματισμού για να φτιάχνουμε οι ίδιοι αυτά ακριβώς τα προγράμματα που μετά θα χρησιμοποιούμε κι εμείς κι εσείς. I rest my case.
- Δεν είναι δυνατόν να ζητούνται εργασιακά δικαιώματα για την ανάλυψη μελετών που αφορούν την κατασκευή έργων για τα οποία ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΓΙΝΕΙ ΔΙΔΑΧΗ για το πώς γίνονται. Πώς μπορεί κάποιος συμπαθής "συνάδελφος" να αναλάβει να ανεγείρει ένα θολωτό σκέπαστρο από σκυρόδεμα (π.χ. ενός εργοστασίου) την στιγμή που δεν ξέρει καν τί είναι αυτό; Αλλά ξέχασα. Θα το πετάξει μέσα στο προγραμματάκι και αυτό θα του το λύσει. Μόνο που αν στις μεταβλητές που θα εισάγει ο ίδιος στο πρόγραμμα ξεχάσει καμιά μεσημβρινή συνιστώσα σεισμικής δράσης που παρουσιάζεται μόνο σε τέτοιου είδους κατασκευές, χαιρέτα μας τον θόλο και πάμε για ραδίκια.
Ποια πιθανότητα επιλέγει ως απλούστερη, λογικότερη και άρα σωστή ο θείος Ockham;

Sorry παιδιά. Είναι η δεύτερη. Η όλη ιστορία με τις διττές σχολές που άρχισε παλιά από τα Κ.Α.Τ.Ε. και συνεχίζεται τώρα με τα Α.Τ.Ε.Ι. και τα Ι.Ε.Κ. έγινε εξαρχής για την γρήγορη στελέχωση υπηρεσιών και για να καλυφθούν κάποια κενά λόγω του μικρού αρχικά αριθμού τελειοφοίτων Α.Ε.Ι. Έτσι όπως έχουν γίνει τώρα τα πράγματα, κανείς δεν κερδίζει και όλοι χάνουν. Για να πιάσω και πάλι τον τομέα των Μηχανικών που γνωρίζω, ακόμα και με την εξίσωση των πτυχίων, οι μισθοί θα παραμείνουν ως έχουν: οι εξ Α.Ε.Ι. Μηχανικοί θα ζητούν πάντα περισσότερα, έχοντας κάθε δικαίωμα να το κάνουν, αλλά για αυτό ακριβώς τον λόγο οι εκάστοτε εργοδότες θα παίρνουν παιδιά από υπομηχανικές σχολές που θα δεχτούν να αμοιφθούν φτωχότερα, κι όλα αυτά επειδή το πτυχίο τους θα λέει ότι είναι και αυτοί "Μηχανικοί", δηλαδή ισότιμοι με τους Α.Ε.Ι.τζήδες. Οπότε τρελός είναι ο εργοδότης να πάρει τον Α.Ε.Ι.τζή που είναι πιο ακριβός; Μα έτσι τελικά χάνουν όλοι, γιατί και τα παιδιά από τα Α.Ε.Ι. δεν θα έχουν δουλειά, και τα παιδιά των Α.Τ.Ε.Ι. και των Ι.Ε.Κ. θα παίρνουν μισθό πείνας δουλεύοντας 12ωρα σε εφαρμογές για τις οποίες έχουν λίγη έως ελάχιστη γνώση κι επιπλέον θα έχουν τον βραχνά της ημερομηνίας λήξης τους που αναπόφευκτα θα έρθει και θα περιμένουν στωικά την αντικατάστασή τους από το τυραννικό αφεντικό, αναγκαζόμενοι παράλληλα να τρέχουν για μετεκπαίδευση ανά 5ετία. Ο ακριβής ορισμός των εργαζομένων "διαφορετικών ταχυτήτων".

Όπως είπα και αρκετά νωρίτερα, αν και το ύφος μου είναι επιθετικό, δεν έχω τίποτα με τα παιδιά που φοιτούν σε αυτές τις σχολές. Τα έχω με την νοοτροπία που κουβαλάνε οι κρατικοί φορείς και οι διδάσκοντες τους, με την οποία τους κουρκουτιάζουν το μυαλό μέχρι να την ενστερνιστούν και οι ίδιοι. Ό,τι και να γίνει, ο Μηχανικός είναι Μηχανικός και ο Υπομηχανικός Υπομηχανικός. Αυτό μου το επιβεβαίωσε και φιλαράκι από την Σχολή, λίγο μεγαλύτερος σε ηλικία, ο οποίος τελείωσε Δομικών Έργων και μετά πέρασε με το 10% στο Πολιτικών Μηχανικών του Α.Π.Θ. "Μαλάκα" μου είπε, "εντάξει. Το επίπεδο δεν έχει καμία σχέση".

Και για να μην νομίζετε ότι με έπιασε η ψωναρίασή μου και η σκατοψυχιά μου επειδή είμαι Α.Π.Θ.ίτης και είμαι και καλά ανώτερος και τρελός γαμιάς, θα σας πω ποιά είναι η δική μου ιδέα για να λυθεί αυτό το μπάχαλο. Να μην υπάρχει σχολή Πολιτικών Μηχανικών με  βάση εισαγωγής τα 19.000 μόρια, ούτε σχολή Έργων Υποδομής με 15.000 μόρια. Ας καταργηθούν και οι δύο (τρεις, τέσσερις, πέντε, όσες είναι, ενδεικτικά μιλάμε πάντα) και ας γίνει μια μεσαία πενταετής ή εξαετής σχολή με βάση τα 16.000 μόρια, που θα συνδυάζει τα καλύτερα και θα αποφεύγει τα χειρότερα του προγράμματος σπουδών των πρότερων σχολών και θα προσφέρει εξειδίκευση σε συγκεκριμένο τομέα των κατασκευών από το τρίτο ή και το δεύτερο ακόμα έτος. Έτσι θα βγει στην αγορά ένας  και μοναδικός Μηχανικός έτοιμος να δουλέψει μεν, μη αναλώσιμος με το παραμικρό που θα αλλάξει στην αγορά εργασίας δε. Ανάλογη λύση θα μπορούσε να εφαρμοστεί και σε ΟΛΕΣ τις υπόλοιπες διττές σχολές, πολυτεχνικές ή μη. Γαμάτο;

Βέβαια, τώρα γίνεται μια προσπάθεια από το Υπουργείο Παιδείας, με την κατάθεση νομοσχεδίων που αφενός ορίζουν σταθμίδες ισχύος των πτυχίων, με κορυφή της λίστας τα πτυχία των σχολών 5ετούς φοίτησης (π.χ. πολυτεχνικές, Γεωπονία) που αναγνωρίζονται πλεόν ως masters και ουραγό εκείνα των "κολεγίων" (φτου κακά) και αφετέρου καταργούν τις Πανελλήνιες και θεσπίζουν την ενδοπανεπιστημιακή αξιολόγηση των υποψηφίων. Δεν ξέρω όμως κατά πόσο θα περάσουν αυτά στα ψιλά γράμματα.

Στα παραπάνω αναφερόμουν κατά κύριο λόγο για τις σχολές που δραστηριοποιούνται στο θέμα των κατασκευών, γιατί αυτό ξέρω κι έχω ψάξει. Μην μπω σε άλλα χωράφια και αρχίζω και αραδιάζω μούφες.

3ον: η καθηγητική οικογενειοκρατία

Εδώ δεν χρειάζεται ιδιαίτερη εισαγωγή. Κατά 99,9999999999999% οι καθηγητές της Ανώτατης Εκπαίδευσης προωθούν τα παιδιά τους για να καταλάβουν τις έδρες τους μετά την αποφοίτησή τους, λες και το να είσαι καθηγητής είναι κάποιο κληρονομικό προνόμιο εν μέσω βασιλοχουντικού ή φασιστικού καθεστώτος. Οι ελάχιστες φωτεινές εξαιρέσεις που από αίσθημα τιμής, αξιοπρέπειας ή ευθύνης δεν το κάνουν (άσχετο αν τα παιδιά τους αποδειχθούν εξαιρετικοί φοιτητές και γίνουν με την αξία τους λέκτορες κ.ο.κ. μέχρι να γίνουν καθηγητές), συνήθως απομονώνονται και περιθωριοποιούνται από την κλίκα των προηγούμενων λαμογιών.

Πιθανότητα πρώτη

Πάντα τα παιδιά των καθηγητών είναι προικισμένα για να γίνουν και τα ίδια καθηγητές. Έτσι ήταν πάντα και έτσι θα είναι πάντα, γιατί είναι γραμμένο στο κάρμα τους. Οι καθηγητικές δυναστείες όχι μόνο πρέπει να είναι και είναι παντοτινές και δεδομένες, αλλά επιπλέον προστατεύονται από τον αρχάγγελο Γαβριήλ, τον Βούδα, τον Αλλάχ, την θεά Κάλι και τον Κθούλου.

Πιθανότητα δεύτερη

Αυτή η επαίσχυντη κατάσταση που δυστυχώς έχει καθιερωθεί μετά από τόσα χρόνια λαμογιάς και ρουσφετολογίας υφίσταται γιατί έτσι υπαγορεύουν τα συμφέροντα. Μίζες, κονδύλια για έρευνες, το "καλό όνομα" στην κοινωνία, όλα αυτά τσιτώνουν τους καθηγητάδες να προσπαθήσουν εξαρχής να πείσουν το παιδί τους από μικρή ηλικία να πάει στην σχολή "που διδάσκει ο μπαμπάς ή η μαμά τους ή και οι δύο" και άμα αυτό επιτευχθεί, πέφτει τρελή προώθηση με κάθε θεμιτό και αθέμιτο μέσο. Μπορεί κάλλιστα ο νεαρός ή η νεαρή που θα προωθηθεί να βγει εν τέλει άξιος καθηγητής ή καθηγήτρια, και πιθανόν πολύ αξιότερος/η από τον γονέα του/της, αλλά αυτό δεν είναι δικαιολογία για την διαιώνιση αυτής της κατάστασης.

Ποια πιθανότητα επιλέγει ως απλούστερη, λογικότερη και άρα σωστή ο θείος Ockham;

Ε τώρα. Ο κόσμος το έχει τούμπανο και εκείνοι φανερό καμάρι.

Αλλά ας μην μακρυγορώ άλλο. Υπάρχουν τόσα και τόσα θέματα στο πεδίο της εκπαίδευσης που θα μπορούσαμε να κόψουμε με το Ξυραφάκι μας, όπως το Άσυλο (ΟΧΙ, Η ΛΥΣΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Η ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΟΥ), τα φροντιστήρια και η αναγκαιότητα της ύπαρξής τους στην δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση, η χρηματοδότηση των Σχολών, οι αιώνιοι φοιτητές, εκείνοι που σπουδάζουν σε πανεπιστήμια του εξωτερικού κ.τ.λ. Θα ξημερώσουμε όμως κι εγώ κουράστηκα να γράφω. Είμαι σίγουρος ότι το κείμενο αυτό θα προσφέρει πλούσιο υλικό για αντίλογο σε αρκετούς/ες από εκείνους/ες που θα έχουν την υπομονή να το διαβάσουν ολόκληρο. Be my guests. Αλλά όπως έχω ξαναπεί πολλές φορές σε σημείο που να γίνομαι σπασαρχίδης, είναι μόνο οι δικές μου σκέψεις, όπου ασκείται κριτική σε καταστάσεις κυρίως και όχι σε συγκεκριμένα άτομα.

That's all. Το μυαλό μου έχει γίνει φρικασέ και πρέπει επειγόντως να την κάνω από τον υπολογιστή και να πάω να πάρω το εισιτήριό μου για τους Pain of Salvation. Α! Πρέπει να συνεχίσω και το διάβασμα. Κι άλλο. Goddamit.