Ανάσταση

Ε λοιπόν, για να πω την αλήθεια, εμένα μου αρέσει πιο πολύ η εκδοχή του Καζαντζάκη. Ποτέ δεν μπόρεσα να χωνέψω το ότι ένας άνθρωπος ήταν εκ γεννετής καταραμένος, με μέλλον προδιαγεγραμμένο κι επικεντρωμένο στο μεγαλύτερο έγκλημα της Ιστορίας. Ένα έγκλημα, μια προδοσία, που ήταν ωστόσο απολύτως απαραίτητη για να προωθηθεί το εκ των άνω "σχέδιο" και να εκπληρωθεί το πεπρωμένο που αναμένετο να εκπληρωθεί. Γιατί χωρίς την προδοσία δεν θα υπήρχε η σύλληψη, χωρίς την σύλληψη δεν θα υπήρχε η Σταύρωση και χωρίς την Σταύρωση δεν θα υπήρχε η Ανάσταση. Οξύμωρο δεν είναι; Πού είναι το υποτιθέμενο αυτεξούσιο; Η ελεύθερη βούληση; Αν ο Ιούδας ο Ισκαριώτης ήταν μπλεγμένος στα νήματα της μοίρας, με ρόλο προαποφασισμένο και προφητευμένο, με σκέψη και βούληση φαινομενικά ελεύθερα αλλά ουσιαστικά πιόνια σε μια επουράνια σκακιέρα, τοποθετημένα και κινημένα έτσι ώστε να διαπράξει ένα εν τέλει απαραίτητο, αναπόφευκτο αλλά και πάλι ειδεχθές έγκλημα, δεν είναι μια τεράστια αδικία εις βάρος του; Κι όμως, ό,τι επίσημο ιερό κείμενο υπάρχει, αναφέρει, σε σημείο ανάλωσης, αυτό ακριβώς το πράγμα - ότι ο Ιούδας ήταν ο κατάπτυστος, σιχαμένος, καταραμένος προδότης που έκανε την βρώμικη δουλειά.

Εδώ ήρθε ο διορατικός Κρητικός κι έκανε το πιο λεπτομερές, εσωτερικό και πνευματικό διάβασμα της Καινής Διαθήκης που μπορεί να κάνει ένας γραμματικός. Ένα διάβασμα που έδωσε έπειτα ζωή σε ένα συγκλονιστικό κείμενο. Αναφέρομαι φυσικά στον "Τελευταίο Πειρασμό". Το βιβλίο για το οποίο αφορίστηκε ένας εκ των μεγίστων Ελλήνων πεζογράφων και που ό,τι συνδεόταν καλλιτεχνικά ή με άλλον τρόπο μαζί του αντιμετωπίστηκε με μένος από την εκκλησιαστική νομενκλατούρα, όχι μόνο του τόπου μας, αλλά και του εξωτερικού, στις αντίστοιχες χώρες για τις οποίες είχε μεταφραστεί και κυκλοφορούσε το βιβλίο. Ακόμα και η βασισμένη στο βιβλίο ομώνυμη κι εξαιρετική ταινία (που σκηνοθέτησε ο Martin Scorsese και όπου πρωταγωνιστούσαν οι Willem Dafoe και Harvey Keitel) δεν προβλήθηκε στους κινηματογράφους της χώρας μας αλλά και αλλού, κατόπιν απαγόρευσης.

Τί διετύπωνε λοιπόν εντός του βιβλίου ο γιός της Λεβεντογέννας; Πολλά που ενδεχομένως, στα μάτια των φανατικών,  δικαιολογούν τον διωγμό που υπέστη. Το ότι ο Ιησούς ήταν ένας μαραγκός που έφτιαχνε σταυρούς στην υπηρεσία των Ρωμαίων και ότι για αυτό τον λόγο αντιμετώπιζε την χλεύη της τοπικής κοινωνίας της Ναζαρέτ. Το ότι ήταν ερωτευμένος, χωρίς όμως να διατηρεί σχέση, με την Μαρία την Μαγδαληνή. Το ότι αισθανόταν αφόρητο το βάρος της αποστολής που του είχε ανατεθεί. Το ότι η διττή του φύση, Θεού και ανθρώπου, έφτασε σε οριακό σημείο, με υπερτονισμένα τα καθαρά ανθρώπινα στοιχεία του φόβου, της απόγνωσης και του πανικού, τόσο κατά την διάρκεια της περιπλάνησής Του στην έρημο και την αντιμετώπιση των πειρασμών Του, όσο και κατά την διάρκεια της αγωνίας Του στον κήπο της Γεσθημανή - ανθρώπινα στοιχεία που βέβαια υποχώρησαν στην συνέχεια προς ανάδειξη της "θεϊκής βούλησης". Το ότι οι μαθητές του ήταν αλήτες, πρώην κακοποιοί και όχι απλοί ψαράδες, βοσκοί ή ακόμα και τελώνες. Τελικά, το ότι την τελευταία στιγμή παραλίγο να μην κάνει αυτό για το οποίο είχε ενσαρκωθεί.

Αυτό όμως που εξόργιζε πιότερο ήταν η εικόνα του Ιούδα. Σύμφωνα με τον Καζαντζάκη, ο Ιούδας ήταν όχι μόνο φίλος Του και ο αγαπημένος Του μαθητής, αλλά επιπλέον και ο πιο δυναμικός, ο πιο σοφός από τους δώδεκα, το στήριγμά Του καθ'όλη την διάρκεια των Παθών. Και όταν ήρθε η ώρα να ολοκληρωθεί αυτό που ήταν να ολοκληρωθεί, που ο Ιησούς λιγοψύχησε και φοβήθηκε, προτιμώντας σύμφωνα με το βιβλίο να αποσυρθεί από την προοπτική του μαρτυρίου και να ζήσει μια θνητή ζωή πλάι στην Μαγδαληνή, ο Ιούδας ήταν εκείνος που Τον συνέφερε, Του θύμησε το ποιός είναι, το τί είναι. Και διαπιστώνοντας ότι ο Μεσσίας είχε μεν αποδεχτεί το θεϊκό του καθήκον, αλλά το να παραδοθεί στην φαρισαϊκή κι έπειτα ρωμαϊκή φρουρά εξακολουθούσε να παραείναι μεγάλο βάρος για εκείνον, προσφέρθηκε εθελοντικά να τον καταδώσει προκειμένου να τον βγάλει από την δύσκολη θέση - μια πράξη αγάπης στην ουσία, γιατί μπορεί μεν να κατέδιδε τον φίλο και δάσκαλό του, αλλά το έκανε με την πλήρη υποστήριξη του Ιησού και προκειμένου να πραγματωθεί το πεπρωμένο του Θεανθρώπου.

Όπως καταλαβαίνετε αυτό ήταν άνω ποταμών. Ο επί δύο χιλιετίες αποδιοπομπαίος τράγος έγινε ξαφνικά ενάρετο και σοφό πρόσωπο! Κι όμως, αν και το κείμενο του Καζαντζάκη περιέχει αυτήν και όλες τις υπόλοιπες αποκλίσεις από τα Ευαγγέλια, είναι εν τούτοις τόσο τρυφερό, τόσο βαθύτατα πνευματικό, τόσο γεμάτο με αγάπη για τον Χριστό, που ο αφορισμός του συγγραφέα ήταν μια πράξη επιεικώς αψυχολόγητη και ηλίθια.

Θα μου πείτε πώς και με έπιασε αυτός ο προβληματισμός. Είναι που τέτοιες μέρες μου έρχονται στο μυαλό διάφορες σκέψεις... Ανέκαθεν μου τριβέλιζαν το μυαλό αμφιβολίες κι ερωτήματα, μαζί με μια, δυστυχώς δικαιολογημένη τις μέρες μας, απέχθεια για το παπαδοσυνάφι (αναγνωρίζοντας προφανώς ότι δεν είναι όλοι ίδιοι - ποτέ δεν είναι - και ότι σε καμία περίπτωση δεν συγχέεται το ιερατείο με την πίστη). Απλά είναι κάποια πράγματα που είναι δύσκολο να τα χωνέψει κάποιος, είτε πιστεύει, είτε όχι - και βρίσκεται αντιμέτωπος με την πιθανότητα της πίστης χωρίς ερωτήματα, της πίστης αλλά με αμφιβολίες ή της άρνησης της πίστης. Είναι προσωπική επιλογή του καθενός.

Όποιες όμως αμφιβολίες και να έχει κάποιος, υπάρχει κάτι αυτές τις μέρες, ένα διάχυτο συναίσθημα στον αέρα, μια προσμονή, μια ελπίδα για αναγέννηση. Είτε πνευματικά είτε καθαρά συμβολικά ή συμβολιστικά και να το βλέπει κάποιος, υπάρχει κάτι. Και ίσως τελικά αυτό να είναι το νόημα της μαρτυρικής Μεγάλης Εβδομάδας και του αποκορυφώματός της, της Ανάστασης. Η αναζωπύρωση της ελπίδας για κάτι καλύτερο. Δεν έχει σημασία αν πιστεύει ή δεν πιστεύει κάποιος. Ίσως μάλιστα το να μην πιστεύει ή το να έχει σοβαρές αμφιβολίες να είναι το σωστότερο και το λογικότερο. Πέρα και πάνω από αυτό όμως, είναι δύσκολο να μην παρασυρθεί κάποιος από το κύμα των ελπιδοφόρων συναισθημάτων που φουσκώνει αυτές τις μέρες. Και αυτό, αν μη τί άλλο, είναι κάτι.

Εύχομαι σε όλες και όλους σας καλή Ανάσταση. Να την περάσετε όμορφα με τις οικογένειες, τους φίλους και τα έτερά σας ήμισυ, να χαρείτε, να νιώσετε άλλοι άνθρωποι. Κι εγώ αυτό έχω διάθεση να κάνω -  και κάτι μου λέει πως όντως έτσι θα γίνει.

Α, και να μην το ξεχάσω. Προσοχή με την μαγειρίτσα, τον οβελία, τα παϊδάκια και ό,τι άλλο αποφασίσετε να τσακίσετε. Δεν είναι τώρα μέρες να βαρυστομαχιάζετε! Αφήστε λίγο χώρο στο στομάχι και για προφιτερόλ!

Και κάτι άλλο. Άμα πάτε να σουβλίσετε και να ψήσετε στην εξοχή και πέσετε πάνω στην ακόλουθη δεσποινίδα, πείτε της πως το αστείο παρατράβηξε και πως αν δεν σταματήσει το κρυφτούλι και τις σαχλαμάρες θα βρω άλλο πασχαλινό κουνελάκι.